30 Mart, 2022

İlgili yazının word belgesine buradan ulaşabilirsiniz.

TÜRK HEMŞİRELER DERNEĞİ

YÖNETİM KURULU BAŞKANLIĞI’NA

Konu: Sağlık Bakanlığı’nın 30.03.2022 tarihli uzman hekimler dışında kalan sağlık meslek mensuplarına icap nöbetine karşılık gelen nöbet ücretlerinin ödenmeyeceği yönündeki görüşünün değerlendirilmesi hk.

Sağlık Bakanlığı’na bir il sağlık müdürlüğünce uzman hekim dışında kalan sağlık meslek mensuplarına icap nöbetlerine karşılık gelen ücretlerin ödenip ödenmemesine ilişkin sorulan soruya Bakanlıkça verilen 30.03.2022 tarihinde “mevzuat gereği sadece uzman hekimlerin icap nöbeti tutabilecekleri ve karşılığında nöbet ücreti ödenebileceğine” ilişkin görüş verilmiştir. Derneğinizce bu görüşe ilişkin hukuki değerlendirmemiz sorulmuştur.

Bilindiği üzere sağlık meslek mensuplarının tutacakları nöbetlere ilişkin düzenlemeler 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği ile düzenlenmiştir.

Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği’nin 48. maddesinde bünyesinde kadın doğum servisi kurumlarda hemşire, ebe, hemşire yardımcısı sayısı (başhemşire dahil olmak üzere) ikiden fazla ise bunlar arasında nöbet uygulanacağı düzenlenmiştir.

Yönetmeliğin 42. maddesinde ise nöbet türleri düzenlenmiş, icap nöbeti için “Uzman adedi nöbet tutacak miktarlardan az, fakat birden fazla olan kurumlarda uzmanlar sırayla ev nöbetini tutarlar. Bunun için aylık ev nöbet listeleri hazırlanır. Ev nöbetçisi mesai saatleri dışında kurumun idari ve tıbbi her türlü gereklerinden sorumludur. Ev nöbetçisi akşam vizitlerini yapmaya, mesai dışında bulunduğu yeri bildirmeye, kuruma her davette gelmeye mecburdur.” hükmü getirilmiştir.

Maddeler uyarınca hemşireler için herhangi bir nöbet türü öngörülmemiş olup bu nöbetlerin icap nöbeti şeklinde düzenlenebileceği de anlaşılmaktadır. Nitekim uygulamada da hemşirelere icap nöbeti tutturulduğu bilinmekte, il sağlık müdürlüğünün Bakanlıktan uzman hekim dışında kalan personele icap nöbeti ödenip ödenmeyeceğine ilişkin görüş talebinin uzman hekim dışında kalan sağlık meslek mensuplarınca icap nöbeti tutulması nedeniyle yapıldığı anlaşılmaktadır.

Yönetmeliğin 41. maddesinde ise nöbet esasları düzenlenmiş, maddede gece nöbeti tutanlara ertesi gün görev verilmeyeceği, geceyi yoğun ve uykusuz geçiren personele kurumun imkanları doğrultusunda sağlık hizmeti sunumunu aksatmamak üzere başhekim tarafından izin verilebileceği belirtilmiştir. Ancak ne yazık ki uygulamada nöbet tutan personelin her zaman izin kullanması mümkün olmamaktadır.

Bu nedenle 657 sayılı Kanun’un ek 33. maddesinde yataklı tedavi kurumları, seyyar hastaneler, ağız ve diş sağlığı merkezleri, aile sağlığı merkezleri, toplum sağlığı merkezleri ve 112 acil sağlık hizmetlerinde haftalık çalışma süresi dışında normal, acil veya branş nöbeti tutarak, bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, 130 saate kadar olan ve izin suretiyle karşılanamayan her bir nöbet saati için (nöbet süresi kesintisiz 6 saatten az olmamak üzere), gösterge rakamlarının aylık katsayısı ile çarpılması sonucu hesaplanacak tutarda nöbet ücreti ödeneceği, yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde nöbet tutan personele %50 artırımlı ödeneceği düzenlenmiştir. Madde içeriği, tüm memurların icap ödemesinden yararlanacağı yönünde olup, icap nöbet ücreti, herhangi bir meslek grubuna hasredilmemiştir.

Maddede sağlık meslek mensupları için gösterge sayılarına da yer verilmiş; uzman hekim, hekim, diş hekiminin yanında mesleki yükseköğrenim görmüş sağlık personeli ile lise ve dengi eğitim görmüş sağlık personeli için de gösterge sayıları belirlenmiştir. Bu kapsamda yükseköğrenim veya lise ve dengi öğrenim görmüş sağlık personelleri başta hemşireler olmak üzere teknisyenler vb. olduğundan doğrudan Kanun uyarınca hemşirelere tuttukları nöbetler karşılığında izin kullanmamaları halinde nöbet ücreti ödenmesi gerekmektedir.

Nitekim İzmir 3. İdare Mahkemesi’nde açılan davada icap nöbetinin 12 saat kesintisiz olarak tutulması halinde nöbet ücretinin toplam süre üzerinden ödenmesi gerektiği belirtilerek ödemenin belirlenmesinde yalnızca hastanede bulunulan sürelerin hesaplanması hukuka aykırı bulunmuş ve dava konusu işlem iptal edilmiş; Danıştay 12. Dairesi ise idarenin temyiz istemini reddederek ilk derece mahkemesinin kararını E.2018/4451, K.2019/3122 sayılı kararı ile onamıştır.

Bakanlıklar, devletin üstlendiği kamu hizmetlerinin konularına göre uzmanlaşmış ve örgütlenmiş bölümleridir. Sağlık Bakanlığı da halk sağlığının korunması, sağlık hizmeti sunumu ve sağlık insan gücünün planlanması konusunda görevlendirilmiş olan bakanlıktır. Sağlık Bakanlığı şüphesiz ki bu görevlerini yerine getirirken mevzuat hükümlerine uygun davranmak zorundadır.

Ancak yukarıda açıklanan nedenlerle Bakanlığın 30.03.2022 tarihli uzman hekim dışında kalan sağlık meslek mensuplarına icap nöbeti ücreti ödenmemesi görüşü yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine ve dolayısıyla hukuka açıkça aykırıdır. Bu kapsamda icap nöbeti tutan hemşirelere izin kullandırılması, kurum koşullarının buna uygun olmaması halinde ise nöbet tuttukları süreye karşılık gelen nöbet ücretinin ödenmesi gerektiği düşünülmektedir.

Bilgilerinize sunulur. Saygılarımızla.

Av. Seda Tol Keleş